Predavanja na Kolež de fransu 1977-1978.
Opis
Ove godine bih hteo da počnem sa izučavanjem onoga što sam nazivao, pomalo maglovito, bio-moć . Radi se o nizu fenomena koji su mi delovali prilično važni, to jest, o skupu mehanizama putem kojih će, ono što konstituiše osnovne biološke odlike ljudske vrste, moći da uđe unutar politike, političke strategije ili opšte strategije moći. Drugim rečima, pitanje kojim ću se baviti se tiče toga kako je društvo, tj. kako su moderna zapadna društva od XVIII veka počela da uračunavaju osnovnu biološku činjenicu da ljudsko biće konstituiše ljudsku vrstu? To je, uopšteno uzeto, ono što nazivam, ono što sam nazivao, biomoć. Evo odmah jednog broja propozicija, koje bi trebalo razumeti kao naznake mog teorijskog opredeljenja. Naglašavam da se ne radi ni o principima, ni o pravilima, kao ni o teoremama.
Prvo, analiza mehanizama moći, sa kojom se počelo pre nekoliko godina, a sa kojom i sada nastavljamo – dakle, ova analiza ne predstavlja neku vrstu opšte teorije o tome šta je moć. Ona nije ni njen deo, niti predstavlja početak jedne takve teorije. Ova analiza prosto podrazumeva da se sazna kojim putem se moć odvija, kako se odvija, između čega i čega, između koje i koje tačke, na koje načine i sa kojim efektima. Dakle, pod uslovom da se prizna da moć nije supstanca ni fluid, niti nešto što proizilazi iz ovoga ili onoga, ova analiza može u najboljem slučaju da bude početak teorije – ne o tome šta je moć – nego teorije moći. Radi se o teoriji moći u onoj meri u kojoj prihvatamo da je moć skup mehanizama i procedura čija se uloga, funkcija i cilj – čak ako nisu ostvareni – sastoje u tome da osiguraju upravo moć. Radi se o jednom skupu procedura, i to je jedini način da možemo sa shvatimo šta se misli kada se tvrdi da sa analizom mehanizama moći započinje nešto kao teorija moći…” (Predavanje od 11. januara 1978.)
Mišel Fuko (Michel Foucault, 1926-1984) francuski filozof, držao je katedru na College de France koju je nazvao „Istorija sistema mišljenja“. Njegova dela su imala ogroman uticaj na humanističke i društvene nauke druge polovine 20. veka. Fukoov rad se odnosi na oblasti filozofije istorije, kulturnih studija, sociologije, obrazovanja, teorije književnosti, filozofije nauke kao i na mnoge druge. Poznat je po svojim kritikama društvenih ustanova svih vrsta, ponajviše psihijatrije, medicine i kaznenog sistema, kao i po svojim idejama istorije seksualnosti. Njegove opšte teorije koje se tiču moći kao i odnosa znanja i moći, kao i ideje o govoru u odnosu na istoriju zapadne misli su široko primjenjivane i raspravljane. Komentatori i kritičari savremenici često su opisivali Fukoov rad kao postmodernistički ili post-strukturalistički. Tokom šezdesetih, često je dovođen u vezu sa strukturalizmom. Iako je u početku prihvatao ovaj opis, Fuko je kasnije isticao svoju udaljenost od strukturalističkog pristupa, ističući da, za razliku od strukturalista, on nije usvojio formalistički pristup umetnosti. Nije prihvatao čak ni svrstavanje u postmodernizam, govoreći da bi radije raspravljao o definiciji „modernosti“.