Jasan Pogled
1847. Siječanj. Roman u devet pisama izlazi u prvom broju »Suvremenika«. Siječanj — travanj. Dostojevski se porječkao s Bjelinskim »oko shvaćanja literature i oko težnje literature«, što je uskoro preraslo u »formalnu zavadu« (iz iskaza Dostojevskog istražnoj komisiji). Dne 19. veljače. Bjelinski piše I. S. Turgenjevu: »Dopisivanje varalica kod Dostojevskoga […]
Fantastika, kao znak dubine i snage duhovne kulture svakog naroda javlja se u književnosti, obogaćujući prirodne osobine književnog teksta kao alternativa na drugi i drugačiji svet čoveka. U središtu ovog drugog sveta jeste želja čovekovog duha da pređe preko svih metafizičkih granica i uspostavi model drugačijeg života. Nestvarna stvarnost toga […]
Vitold Gombrovič (Witold Marian Gombrowicz, 1904–1969), student prava na Univerzitetu u Varšavi, a zatim filozofije i ekonomije u Parizu, vremenom je postao jedan od najistaknutijih poljskih novelista i dramatičara. Neposredno pred izbijanje Drugog svetskog rata emigrirao je u Argentinu, gde je i proveo rat. Njegova dela su poznata po dubokim […]
Biju me dani nemirom, san me vara i mladost me boli, a ja šutkam otrovanu krv da u tišini bolje čujem huk vremena koje dolazi. Zora koja će sutra svanuti za mene je najviša zapovijed, sve dotle ja sam čovjek koji čeka i vojnik na skrovitu mjestu. Oko mene su […]
1844. Na početku godine. Piše M. M. Dostojevskom о zajedničkom prevođenju Mathilde Eugènea Suea i javlja mu da je za blagdana završio prijevod Balzacove Eugénie Grandet. Veljača. Dostojevski se odriče nasljednih prava na zemlju i seljake za neznatnu, jednokratno isplaćenu svotu. Prva polovica godine. Dostojevski prevodi roman George Sandove Posljednja […]
Mislio bi čovekKad pogleda mrak,Da je strašno moćan,Da je silno jak. To bi bilo naopako –Al’ na sreću nije tako:Svećicu zažeži,A mrak odmah beži! Jovan Jovanović – Zmaj
Uporedo sa upravo pomenutim školama socijalizma postojala je, kao što je poznato, i škola sensimonista. Svoju najveću snagu ona je, istina, dostigla tridesetih godina XIX veka, ali se i znatno kasnije nastavio njen dubok uticaj na socijalističke poglede članova Internacionale. Mnogi su se sjajni pisci-mislioci, političari, istoričari, romanopisci, a takođe […]
Legende i politički realizam Legende nisu bezazlene priče. One prelaze s generacije na generaciju i utiču na formiranje pojmova i shvatanja svakog novog pokolenja ne samo kao kulturni prtljag već i kao optički instrument, ne uvek adekvatan, kroz koje te generacije mere i ocenjuju savremena ili tek protekla zbivanja. Katkad […]
Svibanj. Starija braća odlaze u Petrograd da stupe u Inženjerijsku školu. Zgoda s kurirom na jednoj poštanskoj stanici. »Dotle je pred poštansku stanicu stigla svježa, zamijenjena trojka brzih konja, a kočijaš, momak od svojih dvadeset godina, u crvenoj košulji, držeći preko ruke surinu, skoči na svoje sjedalo. Začas izjuri i […]
8. juni 1943. Četa je posela kose iznad Tepaca, mislim da je to Mali Štulac. Levo od čete nema naših jedinica, pa su nužna obezbeđenja sa ove strane. Ispred nas su Nemci. Već smo odbili nekoliko njihovih juriša, a sada je kao neko zatišje. Prestali su da nam »šalju« i […]