Jasan Pogled
Moderna srpska poezija od kraja 19. veka teži sve složenijim oblicima ciklizacije zbirki, a potom i celih pesničkih opusa. U 19. veku Jovan Jovanović Zmaj u Đulićima i Đulićima uveocima počinje ciklično da uobličava zbirke, potom nalazimo nekoliko prvih pokušaja formiranja modernog ciklusa u „Ispovestima“ kod Vojislava Ilića1, da bi […]
Istraživanje koje je pred nama treba da donese osvetljenje jednog nepravedno zapostavljenog romana, koji je imao (ne) sreću da ga književna javnost upozna u časopisu 1932. godine, pa tek četiri decenije kasnije da se pojavi u originalnom, itegralnom izdanju, skupa sa neadekvatnim predgovorom. Rasvetljavanje problema demonizma glavne junakinje romana Kap […]
O mogućim uticajima kako stranih tako i domaćih pisaca na svoje književno stvaralaštvo, Miloš Crnjanski je retko i nerado govorio, štaviše, čini se da je sa osobitim žarom nastojao da opovrgne postojanje „nemačkih“ uticaja, kao u često navođenom „bečkom slučaju“, koji je podstakao njegov savremenik, pesnik i prevodilac Stanislav Vinaver […]
Lament nad Beogradom poslednja je napisana i objavljena pesma Miloša Crnjanskog. Njom se pre pola veka zatvorio krug, njom je jasno stavljena tačka i sveden račun sa pisanjem stihova velikog pisca srpske književnosti. Nije to samo stavljanje tačke na pisanje pesama, to je i lucidno i bespoštedno, ogoljeno i samosvesno […]
Identitet pesničkog subjekta zbirke Lirika Itake uspostavlja se u stalnoj, eksplicitnoj i implicitnoj komunikaciji, identifikaciji te, konačno, polemici sa nizom istorijskih ličnosti i književnih figura: „sa Hristom, Mefistom i Don Huanom“, kako veli stih provokativne unutrašnje rime u pesmi „Portre“, sa Cezarom, Milošem i Markom, Danteom, Homerom i Njegošem, Dušanom, […]
Spisi Miloša Crnjanskog o Mikelanđelu u izdanju Nolita (Crnjanski 1981) predstavljaju složen ekfrastički pokušaj na više nivoa: pre svega reč je o Crnjanskom piscu-pesniku koji piše o Mikelanđelovom životu na način koji zaobilazi zvanične biografije renesansnog umetnika; u okviru tog svojevrsnog životopisa Crnjanski pisac-pesnik i Crnjanski-umetnik (jer Crnjanski kaže: „Hteo […]
Uvod Izvan svake pojavne uzročnosti po realističkoj mjeri prostora i vremena, slika je tvoračka gradnja koja svoje po vlastitim zakonitostima stvoreno biće projicira u daleko i tamno carstvo materije. Zato maštovno oživljavanje materije, njenih oblika, pokreta, stanja i preobražaja, isto je što i čovjekovo otkrivanje u sebi nepresušivih, ljudskih izvorišta […]
U posrednoj i zapretanoj vezi sa Crnjanskim, Raičkovićevi dnevnički stihovi se pojavljuju kao precizni – jer su gotovo prozni, isprekidani proznim rečenicama, rasuti – i u kamenu klesani tragovi osnovnog iskustva Nedavno je – na Kalemegdanu – postavljen spomenik Stevanu Raičkoviću: pesnikova kamena glava nalazi se preko puta pesničke biste […]
Ma koliko u prilog približavanju dve velike, ali vremenski odvojene, književne i pesničke figure – Crnjanskog i Sterije – govorilo njihovo prečansko poreklo, klasično obrazovanje, učešće u ratovima koji su za vojvođanske Srbe imali ujediniteljski karakter, izgnanstvo koje su iskusili, udeo koji su imali u oblikovanju srpske kulture, žanrovska raznovrsnost […]
Verovatno da je 1946. godine Miloš Crnjanski napisao roman o Londonu i to na engleskom jeziku s nazivom The Shoemaker’s London, ali ga nije mogao objaviti. Posle je Crnjanski različito govorio o tome zbog čega taj roman nije mogao štampati. U jednoj izjavi, na primer, on kaže: ”(. . .) […]