Jasan Pogled
Misao i poetsko stvaralaštvo, jednog od najvećih pjesnika u istoriji Crne Gore, Njegoša širila se pod uticajem njegovih estetskih doživljaja sa putovanja. Venecija, Serenissima Repubblika di Venezia, opisana je u duhovitom govoru vojvode Draška u Gorskom vijencu na jedan po svemu specifičniji način. Cilj mi je da pokažem da je […]
Nasmešio se poslednji put.U prozoru se sjaše kao zapeti luk,kao Mesec u vodi, mlad i žut,Rialto. Mirisaše bolan svoje bele ružei gledaše kako galebovi kruže,tužni i beli, ko misli na Lovćen,i smrt. Dok noć pljuštaše, čitaše Omira,crn i težak, ko Ahilov,što samo kraj mora nađe mira,grob. Bogovi, na plećima sa […]
Kada je daleke 1925. zapisao sledeću rečenicu, u svom eseju o Njegošu, Miloš Crnjanski nije ni slutio da će gotovo vek kasnije ona imati apokrifniji karakter no tada: „Nikakve veze to nema sa hrišćanstvom, i prepredeno je hteti od Njegoša pravi ti sveca.” Pre i posle citirane rečenice u Razmišljanjima […]
Njegoš Postoji li i jedan jedini kamen u kamenom leglu koji nijesi obesmrtio i kojim te nijesu kamenovali… I postoji li ijedna smrt kojom te čovjekoliki nijesu usmrtili… I postoji li gore usmrćenje od ovoga što je tebe snašlo… Iako si vječan. I što li im opraštaš kad si još […]
Najveći portugalski pjesnik, Fernando Pesoa, pored izmišljanja svojih alternativnih ličnosti i heteronima imao je još jednu veliku strast: astrologiju. Lišen zanimanja, porodice i imetka (“zvijezde mi nisu dopustile da budem ništavan, svakidašnji i oporeziv”), jedno vrijeme se čak zanosio mišlju da se profesionalno bavi izradom horoskopa. Zanimljivo je da je […]
Ali ne, to još uvek nije vreme.To je jedno mestokoje prepoznajem u prostoru. Mrtve su gore odakle ta reč dođe.Sfingo s pticom lažljivom umesto lica koje svladatajna iza slepe maske. Rođenje je jedina nada.Vidim smele mostove preko kojih nema ko da prođe.Spavaj ti i tvoja sudbina pretvorena u brdo, krutagde […]
Slava Tebje pokazavšemu nam svjet! Hvala Ti, Gospodi, jer si me na brijegu jednoga Tvojega svijeta udostojio izvesti i zrakah jednoga Tvojega divnoga sunca blagovolio napojiti. Hvala Ti, Gospodi, jer si me na zemlji nad milionima i dušom i tijelom ukrasio – koliko me od moga đetinstva Tvoje nepostižimo veličestvo […]
U kom smislu možemo govoriti o srodnosti između tako naglašeno modernog pisca kakav je Crnjanski sa klasičnim pesnikom koji uvek obeležava rezultantu jednog dalekosežnog istorijsko-duhovnog kretanja: kao što to čini Njegoš? Odakle uopšte jedno takvo prepoznavanje? Šta bi ga moglo opravdati? Kakva je putanja kulture označena ovim pesničkim prepoznavanjem? U […]
Njegoševe tajne staze (Montenegropublic, podgorica 1996) > »Tvarca jedna te je zemlja vara« Tokvil je pisao da narodi postaju nešto samo u odnosu na način na koji upotrijebljavaju Slobodu. Crnogorci su upotrijebili slobodu kao drogu. Herojski gest je potvrda slobode, i, obratno, sloboda stvara mitologiju herojskog gesta. Herojski gest je oslobađanje od […]
“Ne bih se mogao setiti nijednog, ma i kratkog perioda u životu bez Njegoševog stiha, bez misli o Njegošu”, zapisao je o svom odnosu prema Njegošu Ivo Andrić. Trenutak u Toploj je poslednji Andrićev tekst o Njegošu. Andrić ga je napisao 1963, povodom 150. godišnjice Njegoševog rođenja, i objavio ga […]