Ruski igrani film snimljen na njemačkom jeziku 2011. godine u režiji Aleksandra Sokurova. Inspiriran je legendom o Doktoru Faustu, a po žanru je drama.
Naslovni protagonist, čiji lik tumači Johannes Zeiler je naučnik koji početkom 19. vijeka postaje opsjednut pronalaženjem duše, a koji se tokom svog istraživanja sprijatelji sa lokalnim lihvarom (čiji lik tumači Anton Adasinski).
Radnja prikazuje kako Faust postaje opsjednut mladom djevojkom (koju tumači Isolda Dyachuk), te mu je lihvar ponudi u zamjenu za Faustovu dušu. Faust je premijerno prikazan na venecijanskoj Mostri gdje je osvojio Zlatni lav.
Faust: Film koji mijenja gledaoca
Ruski reditelj Aleksandar Sokurov pobijedio je na Venecijanskom festivalu sa filmom “Faust”, koji je u pobožnoj tišini odgledan tokom projekcije, a onda nagrađen ovacijama.
Žiri je jednoglasno donio odluku da se glavna nagrada dodijeli “Faustu”, rekao je predsjednik žirija reditelj Daren Aronofski. On je ocijenio da je to “jedan od onih filmova koji zauvijek mijenjaju čovjeka koji ga je gledao”.
“Film Aleksandra Sokurova čekan je sa nestrpljenjem i primljen burno” – rekao je svjedok venecijanske premijere ruski filmski kritičar Valerije Kičin.
Ime Sokurova se stalno pominjalo već u prilično velikom redu za akreditaciju. Ljudi su čekali film i nisu se prevarili. Sala je bila dupke puna. Film su gledali u napetoj tišini i, što se rijetko dešava, finalni aplauz nije prestajao u toku veoma dugačke odjavne špice na ekranu. Prijem je izvanredan i mislim zaslužen.
“Faust” je završni, četvrti dio filmske tetralogije koju je Aleksandar Sokurov posvetio istraživanju prirode vlasti. Junaci prethodna tri filma – “Moloh”, “Tele” i “Sunce” – bile su najodioznije ličnosti u istoriji 20. vijeka: Hitler, Lenjin i japanski car Hirohito.
Po dubokoj uvjerenosti režisera, Faust je takođe bio istorijska ličnost, o kojoj su od 16. vijeka počele da se ispredaju legende, preuveličavajući, pri tome, ulogu nepostojećeg “kušača ljudskog roda”.
Takozvana “đavolja sila” je samo “pokušaj da se između čovjeka i boga postavi neki lik koji bi se poslije mogao optužiti za sve ljudske probleme“ – rekao je Aleksandar Sokurov, objašnjavajući zamisao svog filma.
Sve je u čovjeku, nema ničega van granica čovjeka – ubijeđen je režiser. Sva odgovornost je u čovjeku, sve nevolje su u čovjeku, nema nikakvog đavola, sve se obavlja čovjekovim rukama. Ljudi treba da obrate pažnju na to da nema donje granice – još nije određeno dokle čovjek može da padne.
Od skoro 50 filmskih djela Aleksandra Sokurova “Faust” je vjerovatno film zbog koga je on najviše patio. Rad na njemu je trajao više od dvije godine i povezan je s mnoštvom teškoća stvaralačkog i nestvaralačkog karaktera: na primjer, ozloglašeno loše finansiranje je više puta zaustavljalo napredovanje projekta.
Nije bilo jednostavno naći ni prirodu – na kraju je u okolini Praga “sagrađen” srednjovjekovni njemački grad, a simbol svega nadvremenskog, vječnog bili su fantastični pejzaži Islanda, po čijim lednicima Faust odlazi u finalu filma.
Jedino što od početka nije izazivalo nikakva pitanja jeste to da će film snimati na Geteovom jeziku i da će u njemu igrati njemački glumci.
“Gete je neostvariv bez njemačkog jezika” – smatra Aleksandar Sokurov, isto kao što bi bez Getea umnogome bila neostvariva književnost Starog svijeta.
“Mislim da ni Puškina, ni Dostojevskog, ni Tolstoja možda ni u Rusiji ne bi bilo u onom obliku u kojem ih poznajemo da nije bilo Geteovog `Fausta`” – kaže Sokurov.
Režiser, čije je ime Evropska filmska akademija unijela u spisak sto najboljih režisera svijeta, napuštao je bez nagrade Berlin i Kan. Prema njemu su bili nemilosrdni čak i ruski filmski festivali – navodi “Glas Rusije”.
Kako kažu kritičari, te situacije govore ipak više o samim festivalima, nego o majstorima filmskog zanata.
