Piše: Vujica Ognjenović
Lenard Koen, kultni kanadski muzičar i pjesnik, prije pola vijeka objavio je svoj prvi roman “Omiljena igra”. Ovaj roman neki kritičari porede po uvjerljivosti sa Selindžerovim “Lovcem u raži”, dok drugi nalaze sličnosti sa filmom Sema Mendeza “Američka ljepota”. Od nedavno, “Omiljena igra” je dostupna i našim čitaocima u izdanju Geopoetike i u prevodu Vuka Šećerovića. Koenov roman je štampan u ediciji “Notni spisi” u kojoj su knjige svih žanrova čiji su autori savremeni muzičari.
“Omiljena igra” je priča o mladom umjetniku Lorensu Brivmanu i njegovom odrastanju u Montrealu. Brivmanovi doživljaji se umnogome poklapaju sa događajima iz Koenovog života. Opisani su: očeva smrt, majčina neuroza, boravci u ljetnom kampu i Brivmanov prijatelj Kranc koji je sličan Koenovom prijatelju Mortu Rozengartenu, kasnije poznatom kanadskom vajaru. “Omiljena igra” je knjiga i o umjetničkom životu Montreala kroz prikaz odrastanja i pop-kulture u Kanadi 1950-ih, kao i portret senzibilnog pjesnika, muškog prijateljstva, prvih ljubavnih priča i otkrivanje žene. Mada je u roman uključena Brivmanova poezija, koja je u stvari Koenova poezija iz njegove druge knjige “Kutija sa začinima Zemlje”, sasvim je pogrešno pretpostaviti kako je riječ o autobiografskom romanu. Koen je to objasnio riječima: “Brivman nije i ne može biti Koen, ne samo zato što pripovijedač održava ironičnu distancu prema svome protagonisti, nego zato što Lorens Brivman nije ja. Ali smo učinili mnogo istih stvari.”
Pisac i osnivač Geopoetike i Koenov prijatelj, Vladislav Bajac je prije više od 30 godina na srpski jezik preveo Koenove zbirke poezije “Snaga robova” i “Šta ja radim ovdje: Izbor 1956-1986” o Koenovom romanu kaže da, ”preko montrealskog odrastanja, mladosti, putenosti, erotike i prve ljubavi Koen tj. junak prelazi put od svijeta mašte do svijeta realnosti: to je doba u kojem se do tada Koen tj. junak događao stvarima, a od tada su se stvari počele događati njemu. Iako proza, ovaj roman je oda pjesničkom duhu i jeziku, molitva ljepoti; kristalno čisto obožavanje ljepote, žene, tijela, žene u tijelu. (“Jadna savršena ljepoto!”, Koen). Kakva šteta što Koen nije objavio više proznih knjiga osim ove i “Divnih gubitnika”! Kakva bi to literatura danas mogla biti!? No, zapravo, ipak, znamo: ako nemamo prozu, imamo njegovu poeziju. Eto kako bi mu proza izgledala! Uostalom, to se već dalo prepoznati prije pola vijeka, u “Omiljenoj igri”, te 1963. godine.”
Roman “Omiljena igra” je nastao za vrijeme Koenovog boravka na grčkom ostrvu Hidra, gdje je 1959. godine boravio kao stipendista Umjetničkog savjeta Kanade. Po povratku u Kanadu, 1960, kanadski izdavač kome je Koen ponudio rukopis odbio je štampanje pod izgovorom da je roman nezanimljiv, opterećen seksom i prepun opskurnog sadržaja. Izdavač je sugerisao Koenu velike izmjene, ali nije garantovao da će objaviti rukopis poslije revizije.
Koen je potom ponudio rukopis izdavačima u SAD i Engleskoj. Tri godine potom, 1963, Koen je nakon korigovanja i skraćivanja romana, potpisao ugovor sa engleskim izdavačem. Knjiga je godinu dana kasnije objavljena u Njujorku, a kanadsko izdanje je doživjela tek 1970. godine, da bi potom kanadski kritičari “Omiljenu igru” uvrstili među najbolje kanadske romane 20. vijeka.
Po povratku u Ameriku Koen se usredsređuje na muziku te 1967. izlazi njegov prvi studijski album Songs of Leonard Cohen. Tokom narednih decenija, Koen objavljuje dvanaest albuma, koji danas predstavljaju temelj i srž anglosaksonske muzike, a njega svrstavaju među najuticajnije umjetnike današnjice. No, Koen ni u cvatu svoje muzičke karijere, prepune nagrada i priznanja, nije napustio svoju prvu ljubav, poeziju. Naime, 1972. izlazi zbirka njegovih pjesama “Snaga robova”, potom 1978. “Smrt ljubavnika”, a 1984. “Knjiga Milosti”, za koju je dobio nagradu za poeziju, koju dodjeljuje Kanadsko udruženje autora. Sredinom devedesetih, Koen se povlači u zen manastir nadomak Los Anđelesa, gdje provodi narednih pet godina. Godine 1999. napušta izolaciju i vraća se i javnom pisanju, komponovanju i koncertima. U narednim godinama objavljuje knjige “Muzika stranca: Izabrane pjesme i songovi” i “Knjiga čežnje” (2006).
Koen je dobitnik brojnih književnih priznanja među kojima i Nagrada princa od Asturije za književnost, a posljednjih godina njegovo ime često se nalazi na listi pisaca nominovanih za Nobelovu nagradu za književnost.
Život na Hidri
Lenard Koen, kanadski kantautor, pjesnik i romanopisac, rođen je 1934. u Montrealu. Svoj život u književnosti počinje vrlo rano, 1956. kada objavljuje svoju prvu zbirku poezije “Hajde da poredimo mitologije”.
Nekoliko godina kasnije izlazi i “Kutija sa začinima Zemlje”, zahvaljujući kojoj ga kritičari proglašavaju jednim od najboljih mladih pjesnika engleskog govornog područja u Kanadi. Početkom šezdesetih godina, Koen odlazi da živi na grčkom ostrvu Hidra, gdje nastaju njegovi romani “Omiljena igra” i “Divni gubitnici”, kao i zbirke poezije “Cvijeće za Hitlera” i “Paraziti raja”.
http://www.geopoetika.com/book.php?id=2937
