O smrti Mate Hari, baš kao i o burnom životu ove fatalne plesačice i kontroverznog dvostrukog špijuna u Prvom svetskom ratu, ispredane su brojne legende. Prema jednoj, čuvena pariska kurtizana holandskog porekla osuđena na smrt zbog saradnje sa Nemcima, navodno je poslala poljubac streljačkom vodu, a po mnogima, zapravo, svom advokatu i bivšem ljubavniku, koji je došao na streljanje. Njene poslednje reči bile su: „Hvala, gospodo!“ Druga verzija kaže da je Mata Hari raširila ogrtač i pokazala vojnicima svoje golo telo, dok je prema trećoj legendi sudnji čas dočekala savršeno mirna, odbila je da joj stave povez na oči i vežu ruku, jer je navodno mislila kako će vojnici pucati ćorcima.
CIRKUSKA JAHAČICA Mata Hari je bilo umetničko ime Holanđanke Margarete Gertreude Zele, rođene 1876. godine i odrasle u imućnoj porodici oca Holanđanina i majke Javanke. Kada je postala punoletna Margareta se javila na oglas u novinama u kome 39-godišnji oficir traži mladu ženu sa brak. Udala se za oficira škotskog porekla Kembela Mekleoda s kojim je nekoliko godina živela na Javi i Sumatri. Tamo je rodila dvoje dece koja su umrla u ranom detinjstvu, a početkom 20. veka razvodi se od supruga i vraća se u Evropu. Za životnu destinaciju bira Pariz u kojem, da bi preživela, pod umetničkim imenom Lejdi Mekleod nastupa kao cirkuska jahačica i golišava pozira fotografima.
Ubrzo počinje njena karijera orijentalne plesačice pod pseudonimom Mata Hari, što na indonežanskom i malajskom znači „sunce“ ili „oko dana“. Lažno se predstavljala kao javanska princeza, poreklom iz indijske svešteničke kaste u kojoj je od malih nogu učila veštine svetog indijskog plesa. Zavodljivim, provokativnim i erotskim plesom, do tada neviđenim u Evropi, preko noći postaje slavna. Na sceni se pojavljivala skoro gola i tako zadužila francusku prestonicu čiji je noćni život zahvaljujući njoj postao nadaleko poznat. Po fotografijama Mate Hari da se primetiti da je bila visoka, atraktivna, ne preterano lepa, ali je umela vešto da koristi svoje telo i postane uspešna kurtizana koja je svoje čari rado prodavala bogatašima, francuskim plemićima, političarima i vojnicima iz Francuske, Rusije i Nemačke.
ŠPIJUNKA I KURTIZANA U Prvom svetskom ratu Holandija ostaje neutralna, što Mata Hari kao njena državljanka koristi da nesmetano prelazi granice Francuske, Španije, Engleske, Holandije. U to vreme postaje ljubavnica mnogih visokih oficira, tako saznaje mnogobrojne vojne tajne i postaje opasni špijun koji radi i za Nemce i za saveznike. Glasine o špijunskom angažmanu Mate Hari do danas nisu pouzdano potvrđene, ali je njena sudbina zapečaćena januara 1917. godine kada nemački vojni savetnik iz Madrida šalje tajnu poruku za Berlin pominjući saradnju sa špijunom pod šifrom H-21. Francuska tajna služba je presrela poruku, a šifru identifikovala kao Mata Hari.
Jedna od najfatalnijih žena 20. veka uhapšena je posle samo nekoliko dana u svojoj hotelskoj sobi u Parizu i optužena za saradnju sa Nemcima. Mnogi istoričari protumačili su to kao potrebu francuskog političkog vrha da nađe „žrtveno jagnje“ za mnogobrojne propuste i nesposobnosti francuske tajne službe. Zanimljivo je da su u poruci koja je Mata Hari došla glave koristili šifru za koju su znali da je provaljena u Francuskoj. To mnoge istoričare navodi na zaključak da je špijunka radila za Francuze, a da su je Nemci namerno predstavili kao dvostrukog špijuna da bi je upropastili. Bez čvrstih dokaza Mata Hari je izvedena pred sud pod optužbom da je zbog njene špijunaže za Nemačku ubijeno desetine hiljada savezničkih vojnika.
Po njeno telo niko nije došao, pa su delovi korišteni u medicinske svhre. Glava joj je balsamovana i smeštena u pariski Muzej anatomije, odakle je nestala 1954. godine prilikom preseljenja muzeja, što je otkriveno tek 2000. godine. Prema zapisima iz 1918. godine, muzej je dobio i ostatak tela kojem se kasnije izgubio trag.
Uzbudljiv život i tragična sudbina egzotične kurtizane i špijuna inspirisali su mnogobrojne filmske stvaraoce, pa je nastalo nekoliko filmskih priča o Mata Hari. Prva je snimljena davne 1920. godine, a najpoznatije je kultno ostvarenje iz 1931. godine u kojem legendarnu plesačicu igra Greta Garbo, a partner joj je Ramon Navaro.
http://www.standard.rs/mata-hari-erotski-pozdrav-streljackom-vodu.html
