Zbornik radova Mit, tradicija i simbol u poeziji Miloša Crnjanskog proistekao je iz naučne konferencije održane 6. i 7. aprila 2022. godine u Trebinju, u organizaciji Instituta za književnost i umetnost iz Beograda i Dučićevih večeri poezije iz Trebinja. Reč je o dvadeset i osmoj po redu kolektivnoj monografiji u ediciji „Poetička istraživanja“ Instituta za književnost i umetnost i o četrnaestoj publikaciji koja je objavljena u saradnji s Dučićevim večerima poezije i gradom Trebinjem. Kao četvrti Institutov zbornik o stvaralaštvu Miloša Crnjanskog, koji se pojavljuje nakon publikacija Književno delo Miloša Crnjanskog (uredili Predrag Palavestra, Svetlana Radulović) iz 1972. godine, Miloš Crnjanski: teorijsko-estetički pristup književnom delu (uredio Miloslav Šutić) iz 1996. i Miloš Crnjanski: poezija i komentari (uredio Dragan Hamović) iz 2014. godine, ovo naučno ostvarenje svedoči o kontinuiranom poluvekovnom proučavanju književnog opusa jednog od najznačajnijih modernih srpskih pisaca u respektabilnoj naučnoj ustanovi kakav je Institut za književnost i umetnost. Zahtevan zadatak osmišljavanja i uređivanja ovakvog tematsko-problemski zasvođenog a metodološki raznovrsnog zbornika dr Svetlana Šeatović i dr Bojan Čolak ispunili su savesno i odgovorno.
Na nesmanjeno višedecenijsko zanimanje za književnika snažne harizme, čije je delo umnogome uticalo na oblikovanje ukupne slike o našoj književnosti prošloga veka, ukazuje i činjenica da veliki broj saradnika u ovoj naučnoj publikaciji iza sebe ima više objavljenih studija i članaka posvećenih različitim aspektima stvaralaštva našeg modernog klasika. Njihova istraživačka posvećenost, hermeneutički eros, iskustvo i poznavanje života i poetike Crnjanskog govori o kvalitetu i visokim naučnim dometima publikacije koja je pred nama. S druge strane, među autorima našli su se i istraživači mlađe generacije, čija književnoistorijski i teorijski podložena tumačenja skreću pažnju na nove ili nedovoljno rasvetljene semantičke i kulturalne rukavce pesništva našeg modernog klasika, potvrđujući njegovu neprekidnu svežinu i interpretativnu provokativnost.
Upravo s obzirom na skorašnja književnoistoriografska otkrića, veću dostupnost izvora, kao i na ishodišta skorašnjih hermeneutičkih poduhvata, prema rečima urednika, kristalisala se i potreba za novom zajedničkom sistematizacijom, kritičkim ispitivanjem i revalorizacijom prethodnih zaključaka i uvida. Živi protok informacija, sve intenzivnija dinamika proučavanja kao i kvantitet većih i manjih radova o Crnjanskom poslednjih godina i opravdava razlog da se pokrene organizacija skupa, priredi i objavi nova relevantna monografija o Crnjanskom.
U informativnoj uvodnoj napomeni Svetlane Šeatović i Bojana Čolaka istaknuti su naučni ciljevi skupa, odnosno zbornika koji je, uz pregled istorijata proučavanja dela Miloša Crnjanskog, situiran u odgovarajući kontekst nauke o književnosti i istorije srpske kulture. Kolektivnu monografiju čine dvadeset i dva rada, urednički pažljivo i umešno klasifikovanih i podeljenih u šest celina, prema tematsko-problemskoj i metodološkoj srodnosti. Prvu celinu otvara rad Jovana Delića „Opšti pogled na delo Miloša Crnjanskog“ u kojem se ispituje slojevit odnos Crnjanskog prema književnoj i duhovnoj tradiciji, kako domaćoj, epsko-herojskoj, romantičarskoj, tako i prema antičkoj, zapadnoevropskoj, mediteranskoj, kineskoj i japanskoj. Radi što verodostojnijeg prikaza tematskih i poetičkih veza sa drugim književnostima, posebna analitička pažnja u ovom radu posvećena je antologijama kineske i japanske poezije koje je Crnjanski priredio. Na osnovu tih razmatranja i sa osloncem na relevantne rezultate dosadašnjih proučavanja sfere književnih uticaja i veza sa drugim književnostima, autor rada utvrđuje poetičke i kulturološke dominante Crnjanskovog pesničkog opusa i upotpunjava saznanja o njegovom duhovnom profilu i kulturnoj poziciji.
Slađana Jaćimović u radu „Povratak sebi. Zatvaranje kruga u manifestima Miloša Crnjanskog“ tumači programske tekstove mladog Crnjanskog kako bi koncipirala njegovo (auto)poetičko (lično i kolektivno) vjeruju, naglasivši, pritom, polemičku prirodu relacija između predratne i poratne književne generacije. Prateći evolutivni pesnički tok Crnjanskog i raščitavajući njegove implicitne i eksplicitne poetičke stavove, autorka ispituje i poetičke modele i varijetete modernizma u njegovom stvaralaštvu. Ona ukazuje na eventualne nedoslednosti u društvenom istupanju i iznošenju pesnikovih stavova, smatrajući ih prirodnom konsekvencom njegove dosledne apartnosti i intelektualno-umetničke samosvojnosti.
Istraživački komplementaran ovom je rad Jelene Panić Maraš „Dijalog sa samim sobom: Itaka i komentari“. U fokusu je žanrovski i poetički hibridno ostvarenje iz 1959. godine, u kojem Crnjanski kombinacijom pripovedačkih strategija i „igrom vremenskih dimenzija“ (re)konfiguriše narativ o prošlosti, pa i vlastitu sliku iz prošlosti. Autorka rada pribegava upoređivanju pesnikovih ranijih i poznijih iskaza, odnosno njegove naknadne potvrde, isticanja, odricanja ili nadilaženja ranih političkih i poetičkih stavova. Pri tome, ovde se analitički skrupulozno ogleda Crnjanskovo lirsko u biografskom ja, i obrnuto, uz interpretativni ukrštaj elemenata njegove lirske i stvarne, dokumentovane biografije, što svoju umetničku sublimaciju dobija u poemi Lament nad Beogradom.
Bojan Jović u radu „Pesnički hronotop(i) Miloša Crnjanskog“ veoma pedantno i oprezno, a književnoteorijski potkovano, ocrtava prostorno-vremenske koordinate pesništva Miloša Crnjanskog, koje, prema autorovom uvidu, od početnih do poznih ostvarenja „pokazuje izrazitu, složenu i raznovrsnu hronotopsku obeleženost“. U svojoj analizi Jović opravdano ima na umu specifičnost „imaginarnog“, „lirskog“ hronotopa i njegovu ulogu u izražavanju autorske pozicije, odnosno u oblikovanju samosvojne imanentne i eksplicitne poetike Crnjanskog, ali i delikatnost njegovog umetničkog postupka. Zato na primeru ranih pesama „Sudba“, „U početku beše sjaj“, preko pesme „Pobeda“ iz zbirke Lirika Itake, pesme „Sumatra“, poema „Stražilovo“, „Serbia“, pa sve do Lamenta nad Beogradom, Jović ispituje vidove transponovanja konkretnih i prepoznatljivih prostornih i vremenskih odrednica u pesnički tekst, saglasno Crnjanskovoj jedinstvenoj poetskoj viziji, a time i složenu emotivnu i ontičku dinamiku odnosa između pesničkog glasa i njegovog unutrašnjeg duhovnog sveta prema personalizovanim i spoljašnjim činiocima hronotopa.
U radu „Mediteranski horizonti u poeziji Miloša Crnjanskog“ Svetlana Šeatović razmatra simboličku, mitsku i kulturološku ulogu multidimenzionalnog i multikulturalnog prostora Mediterana i Jadrana u poeziji Miloša Crnjanskog, kao i uvek aktuelnu problematiku pesnikovog stvarnog i odabranog zavičaja. Svoju imagološku i interdisciplinarnu studiju autorka je potkrepila obiljem relevantnih biografskih i književnoistorijskih činjenica, uzimajući u obzir i najnovija istraživanja ove teme.
U drugoj celini nalaze se četiri studije tematski usredsređene na ideološku, političku i duhovnu pozadinu „Vidovdanskih pesama“. Tekst „Poezija i revolucija: ‘Vidovdanske pesme’ Miloša Crnjanskog“BojanaČolaka, kojiima odlike naučne rasprave, polazište ima u hipotezi da je ranije već zapažena pesnikova netrpeljivosti pobuna protiv društvenih autoriteta u „Vidovdanskim pesmama“, prevashodno usmerena ka Dvojnoj monarhiji Čolak iznosi argumente protiv uvreženog mišljenja da su Balkanski i Veliki rat u tadašnjoj književnosti proizveli jednodušno antiratno i defetističko raspoloženje upravo stoga što su nakon njihovog završetka značajni delovi Srbije zadobili slobodu. Pravovernom kontekstualizacojim „Vidovdanskih pesma“ u okviru tada rasprostranjene anarhističke ideologije a uzimajući u obzirom paradoksalnu poziciju pesnika tokom Prvog svetskog rata, u kojem je kao austrougarski vojnik srpske nacionalnosti bio primoran da se bori protiv Srbije autor studije dolazi do zaključka da u „Vidovdanskim pesmama“ stoji otvoren poziv na revoluciju upućen svim slovenskim vojnicima u austrougarskoj unifomi. Njihova pobuna podrazumeva osvetu i žrtvovanje zarad slobode i sjedinjenja u zajedničkoj državi.
Sa kompozicionog stanovišta sasvim razložno se iza Čolakove studije nalazi znalački izvedena žanrovska i književno istorijska analiza elegije i elegičnog Dunje Dušanić u okviru rada „Robovi ste dok imate suza: elegija rat i tradicija u ranoj poeziji Miloša Crnjanskog“ Pozivajući se, između ostalih, na postavke Vilfreda Ovena o tome da su moderne „melanholične elegije“ili „antielegije“ umesto neposrednih izraza tuge i žalosti zbog gubitaka sa toposima utehe i isceljenja prioritetno obeležene ironijom i sarkazmom, zbog čega perpetuiraju bolno sećanje na gubitak, Dunja Dušanić ispituje semantičko polje i emotivne registre „Naše elegije“ Miloša Crnjanskog.
Autorka rada spremno ulazi u plodnu polemiku sa ranijim tumačenjima ovog lirskog ostvarenja kao primerom antiratnog protesta, opšteg posleratnog defetizma i obračuna sa nacionalnom tradicijom upravo zato što podrobno književno istoriografski ispituje pomeranje značenjskog (meta)poetičkog i ideološkog naglaska sa predratnih na posleratne pesme u okviru istog ciklusa, kao volje Crnjanskog koji kao pesnik, nije obavezan da artikuliše jedinstven politički ili poetički stav.
Sledi rad Gorana Radonjića „Miloš Crnjanski i tradicionalni pjesnički žanrovi: himna i oda“, koji iz ugla novog formalizma i novog istorizma ispituje inverzan odnos Crnjanskog prema tradicionalnim pesničkim oblicima himne i ode. Radonjić ima na umu prelamanje spoljašnjih društvenih činilaca na književne forme, pri čemu morfološki oblici ne stoje umetnički nezavisno, većsu ogledalo prepletenih dejstava politike i moći koje služe za pregovaranje o vrednostima između umetnika i društvenih institucija. Zato iznosi tvrdnju da Crnjanski tradicionalne, ritualno-performativne žanrove koristi subverzivno kako bi kritički razobličio austrougarsku imperijalnu i posleratnu jugoslovensku ideologiju a, ujedno redefinisao tradiciju i revitalizovao kulturu kojoj pripada.
Nasuprot zaključcima o revolucionarno usmerenim, kritički zaoštrenim, formalno subverzivnim i političko-ideološki razuđenim ali nacionalno samosvesnim „Vidovdanskim pesmama“, koji su izneti u prethodna tri rada, tekst Kornelija Kvasa „Simboli i groteska u pesmi ‘Groteska’ Miloša Crnjanskog“ pokazuje Crnjanskovu umetničku pobunu protiv svake (ratne) ideologije koja generiše razaranje patnju i smrt. Nakon minuciozne interpretacije „Groteske“ i kao samostalne pesme i kao dela ciklusa „Vidovdanske pesme“ koja prema mišljenju autora, treba da posluži kao indikativni primer smene poetičkih paradigmi, izvodi se zaključak da se posredstvom realizacije grotesknog načela odvija inverzija vidovdanske etike, čime pesnik izražava antiratno ekspresionističko i modernističko opredeljenje.
Simboličke tragove starogrčkih mitova, odnosno hrišćanske kulture u poeziji Miloša Crnjanskog sa zavidnom hermeneutičkom voljom prate Jelena Marićević Balać i Marko Radulović čime uspostavljaju znatno širi duhovno-kulturološki kontekst za razumevanje i lociranje njegove autorske poetike, ali i modernističkog pravca šire uzev.
U članku „Mitološki aspekti u poeziji Miloša Crnjanskog“ Jelena Marićević Balać ispituje poetičke i duhovne mehanizme za transponovanje mitoloških elemenata posredstvom Dionisovog kulta u okviru korpusa od 79 Crnjanskovih pesama koje je priredio Milivoj Nenin 2002. godine. Predstavljajući modernistički, odnosno avangradni pristup u preoblikovanju mitskih matrica i sižea, ali i temeljnih figura svetske baštine koje ih prenose (od Penteja Orfeja Tristana i Don Huana, Apolona, Ahila, do Bogorodice i Hrista), autorka rada ukazujena osnovna ishodišta sumatraizma, odnosno na mitopoetski obzor Crnjanskog izrastao na ukrštaju dionizijskog i apolonijskog principa. Na krajnjem polu tog horizonta smeštena je idejao ugradnji Principove figure u Vidovdanski hram, što bi bio zalog mira, blagostanja i slobode, upravo saglasno Dionisovim misterijama.
Komplementarna ovoj je i izvrsna analiza hrišćanskih motiva i žanrova u Crnjanskovoj poeziji koju prilaže Marko Radulović. Radulovićsadržinsko i formalno pesnikovo preinačenje hrišćanskih simbola, motiva, pa i pogleda na svet razume kao spontani odjek epohalnog poetskog misticizma i mesijanskog poimanja umetnosti. Poezija je bila dobra vest u posleratnoj duhovnoj krizi i izmaglici.
Na toj podlozi Crnjanski prema uvidima Radulovića religiozne simbole hrišćanske tradicije i duhovnosti tretira trostruko. Oni su u njegovojpoezijii simboli određene kulturei njenihvrednosti i sredstvo konstituisanja pesničkog subjekta i način da se poetskim jezikom izrazi pesnikov (lični) apsolut. U mesijanskom karakteru pesničkog subjekta Lirike Itake Radulović prepoznaje energiju koja spiritualizuje erotsku ljubav izvodeći je iz fizičke ravni, što kao izvorište ima osećanje skorog kraja sveta i profetskog objavljivanja nove stvarnosti koje dele i modernistički i hrišćanski mesijanizam. Autor studije dalje komparativnom analizom ukazuje na razlike u Bojićevom i Crnjanskovom duhovno-religioznom tumačenju smisla ratnih stradanja s obzirom na to da se jedan oglašava iz ratne, a drugi iz poratne egzistencijalne situacije. Ovde su ujedno predstavljena i razmimoilaženja u Bojićevom (uglavnom afirmativnom) i Crnjanskovom (parodičnom, preispitujućem odnosu prema figuri Isusa Hrista, koje ovom drugom omogućava uvođenje figure pesnika-spasitelja odnosno zasnivanje svoga osobenoga modernističkog mesijanizma što će kasnije (u pesmi „Molitva“ rezultovati i razočaranjem u sopstveni apsolut.
Ekspresionistički obojena kritika i otpor dezintegrisanog i decentriranog pesničkog subjekta koji se vraća iz rata protiv patrijarhalno ustrojenog sveta, autoriteta i svake hijerarhije kako uviđa Katarina Pantoviću radu „Tužno muško i Mizera: rodno čitanje Lirike Itake“, ishodi u nove vidove konstituisanja rodnih identiteta junaka U svom razmatranju poetičke i istorijske podloge na kojoj se odigrava promena rodnih pozicija Pantović razabira da se u zbirci iz 1919. godine oglašava alternativni maskulinitet koji iako usložnjava rodni identitet lirskog junaka dovodeći u pitanje njegov vitalizam i reproduktivnu moć ipak se ispostavlja poetički delotvornim budući da se kreće ka astralnim prostorima, konkretno sumatraističkim toposima. U svom nekonvencionalnom odnosu prema muško-ženskim odnosima, Crnjanski međutim zadržava klasičnu dihotomnu predstavu žene svetica/bludnica.
Provokativne zaključke o pesnikovom odnosu prema ženskom principu i fenomenu erotskog, ali iz antropološkog ugla, daje Slađana Ilić u članku „Erotika u poeziji Miloša Crnjanskog antropološki pogled na muškarca“. Podstaknuta pesmom „Gardista i tri pitanja“ objavljenoj u Lirici Itake, autorka akcenat stavljana prikaz dinamike muško-ženskih odnosa u Crnjanskovom pesništvu.
Ona primećuje da je pesnički subjekt slab muškarac, koji je svesno, dakle poetički, zaokupljen smrću sputavajući time nesvesnu želju za jakom i dominantnom ženom.
Zorana Z. Opačić u prilogu „Kirkin zavičaj u Itaki i komentarima Miloša Crnjanskog“ koji otvara četvrtu celinu zbornika, razmatra polivalentan pesnikov odnos prema toposima zavičaja i tuđine u zbirci iz 1959. godine. Pesnikova lirska biografija i duševna raspoloženja vezana za prolaznost, smrt i, tome sledstveno, zavičajnost opisani su posredstvom simbolike mora i ostrva. Vojvođanski i jadranski pejzaži u poeziji i prozi Crnjanskog predstavljaju deo iste intimne mape i preslikavaju se jedno u drugome, kao što se u lirskim predstavama ogledaju vodene površine i nebeski horizont. Autorka ujedno pokazuje da je u ovom simboličkom domenu transponovana ideja o prostoru istorijskog udesa srpskog naroda tokom Velikog rata, ali i celokupne nacionalne sudbine.
Temi zavičaja ali iz ugla istorije recepcije Crnjanskovog pesništva posvećena je i studija Aleksandre Sekulić pod naslovom „Zavičaj Crnjanskog tradicija i individualni talenat u kritičkoj recepciji“.
Autorka rada ispituje razvojni tok hermeneutike zavičaja od Itake do Beograda), a potom reprezentativne radove („Nemiri u književnosti“ Isidore Sekulić „PoemeMiloša Crnjanskog“ Hatidže Krnjevići „Crnjanski od Stražilova do Lamenta nad Beogradom“ Slobodana Vladušića u kojima se tumačenjem Crnjanskove pesničke konceptualizacije zavičaja prošlosti i tradicije prepoznaju mogućnosti i dometi njegove modernosti.
Vezu između poetskog i proznog dela opusa Crnjanskog posredstvom amblematskih tema stranstvovanja bezdomnosti, zavičajnosti odnosno nostalije uspostavlja Ranko V. Popović u radu „Emigrantske poeme Miloša Crnjanskog Nostalgija u Lamentu nad Beogradom i Romanu o Londonu“. Razabiranjem vidova realizacije tematsko motivskih preokupacija našeg književnika Popović utvrđuje njegov poetički lik, ali i književno istoriografsku i biografsku pozadinu motivacije za oblikovanje glavnog junaka Romana o Londonu, ruskog plemića kneza Nikolaja Rodionoviča Rjepnina.
U petom bloku grupisani su radovi metodološki bliski zbog komparativnog pristupa u proučavanju dela Miloša Crnjanskog. Najpre Goran Korunović u radu „Slike prirode u poeziji Miloša Crnjanskog i Miroslava Krleže“ ispituje književno umetničke postupke oblikovanja prirode u ranoj poeziji Crnjanskog i Miroslava Krleže, kojima se zapravo prenosi psihološka situacija subjekta u epohalnom zaokretu nakon Velikog rata. Pored neuralgičnih poetičkih tačaka oposredovanih različitim emanacijama slika prirode, Korunović hermeneutički zalazi u objavu ideoloških poruka i metafizičkih slutnji oba pesnika-savremenika, vrlo pedantno na kraju popisujući srodnosti i razlike njihovih senzibiliteta pesničkih strategija i značenjskih ishodišta.
Aleksandra Paunoviću radu „Lirika Miloša Crnjanskog i rano delo Ive Andrića“ književno istorijski opravdano uspostavlja poetski dijalog između ličnosti Miloša Crnjanskog i Ive Andrića sa fokusom na pesničkoj zbirci Lirika Itake i poetsko-proznoj knjiziNemiri. U opseg njene analize razložno su uključeni i biografski detalji o vrlo intrigantnoj dinamici odnosa ovih autora u njihovom ranom stvaralačkom periodu, na osnovu književnoistoriografskih marginalija Autorka podjednako smelo i oprezno ogleda Crnjanskov sumatraizam i Andrićev eterizam, koliko kao najava novih poetičkih usmerenja toliko i kao originalna duhovno-estetska stanovišta.
Rad Jelene Jovanović„Putevi i bespuća o pesničkom subjektu Miloša Crnjanskog u transmedijalnom ključu“ na primeru radio-adaptacije po motivima zbirke Lirika Itake donosi zanimljivu analizu prirode pesničkog subjekta odnosno njegovih preobražaja shodno umetničkom mediju u kojem se adaptira. U svetlu afektivne naratologije i interdisciplinarnih studija autorka rada ispituje prelaze između pisane i nanovo uspostavljene usmene književnosti u radijskom mediju Tako zaključuje da uprkos mnogobrojnim odstupanjima u radio-kolažu, kao zajednički imenilac prilikom transponovanja Lirike Itake iz pisane književnosti u novu usmenu ostaje kompleksna priroda pesničkog subjekta u koju su istovremeno upisani i narator i implicitni autor i biografski pisac i savremeni čitalac.
Na početku poslednje šeste celine, nalazi se rad Sanje J Paripović Krčmar „Sto godina od Crnjanskovog verlibrističkog proglasa“ u kojem se esej„Za slobodan stih“ posmatra u kontekstu književno istorijskog niza tekstova o verlibrizmu koji su prethodili, ali i koji su nastali nakon Crnjanskovog programskog ispisa. U svetlu narečene dispozicije razvoja srpskog stiha i teorijske misli o verlibrizmu, autorka je mogla da oceni domete i značaj Crnjanskovog manifesta, ali i pesničke prakse.
Stilističkom analizom, uvek dobrodošlom u proučavanju razvojnih tokova srpske književnosti a posebno poezije naših najznačajnijih autora, kakav je Miloš Crnjanski, Aleksandar M. Milanović i Sonja Milovanović upotpunili su interpretativno-hermeneutički i epistemološki opseg ovog zbornika radova.
Milanović u studiji „Poetički kontekst poetizma leprš Miloša Crnjanskog“ ispituje poreklo, značenja i funkciju lekseme leprš (u pesmi „Večni sluga“ i „Gardista i tri pitanja“, na osnovu čega pravi intertekstualni most ka poeziji srpskog romantizma, prepoznajući tako i izvorišta Crnjanskove poetsko-jezičke inspiracije ali i njegovu autentičnu ekspresionističku intervenciju u poetskoj funkcijina rečenog neologizma.
Konačno, u prilogu Sonje Milovanović „Recepcija Lirike Itake Miloša Crnjanskog iz stilističkog ugla“ koji zatvara ovaj zbornik razmatraju se dosadašnji naučni rezultati o stilsko-jezičkim osobenostima prve Crnjanskove pesničke zbirke i aksiološki razmatra kriterijumnovog kojipesnik uvodi u književnoistorijski diskurs. Svoju analizu Sonja Milovanović je poduzela iz imanentno poetičkog ugla, ugla proučavanja stvaralačke biografije pisca i iz ugla savremene lingvostilistike, odnosno njenog statusa u odnosu na druge discipline. Autorka, ujedno ispituje interpretativne i hermeneutičke konsekvence dosadašnjeg proučavanja stila Miloša Crnjanskog izvodeći tri koncepcije stila stil epohe, stil dela i stil pisca. U konačnici ovog dijahronijskog pregleda stilističkih proučavanja i ocena Crnjanskove rane lirike, kao i njenih koheziono-koherencijskih parametara autorka ukazuje na preimućstva proširenja interpretativnog polja dosadašnje stilistike u pravcu hermeneutike koje između ostalog, omogućava kontinuirana i metodološki vrlo raznolika (impresionistička, formalističko-strukturalistička, fenomenološka ili sa aspekta stvaralačke biografije autora) recepcija Lirike Itake.
Predmetni domen, inovativni, interdisciplinarni pristup, metodološka obuhvatnost i raznovrsnost, aktualizovana znanja i, tome sledstveno, relevantni interpretativni rezultati nesumnjivo će uvrstiti zbornik radova Mit, tradicija i simbol u poeziji Miloša Crnjanskog u spisak nezaobilazne literature u mnogim predstojećim tumačenjima kako poezije tako i celokupnog dela našeg modernog klasika. Crnjanskovo obimno, žanrovski i tematski heterogeno delo je što se može lako uočiti i iščitavanjem studija i članaka sistematično raspoređenih u ovoj monografiji i dalje veoma intrigantno i izazovno za istraživače različitog profila i generacija Stoga je ovajzbornik reprezentativan primer negovanog i institucionalno podržanog naučnog kontinuiteta.
Jana M. Aleksić
(Mit, tradicija i simbol u lirici Miloša Crnjanskog, uredili Svetlana Šeatović i Bojan Čolak, Institut za književnost i umetnost – Dučićeve večeri poezije, Beograd – Trebinje, 2023)
