”Šta se desilo između njih? Ništa? Ko zna. Sigurno je da, gotovo predosećajući buduću smrt, svoju i svih svojih, Mikol je neprekidno ponavljala čak i Malnatu da nju, o njenoj demokrtatskoj i društvenoj budućnosti, nije ni najmanje briga, da svoju budućnost, po sebi, mrzi, i da on nje daleko više voli “čistotu, snagu i lepotu današnjice”, a još više prošlost, dragu, slatku, iluzornu prošlost”(Đorđo Basani, Vrt Finci-Kontinijevic, glava.III,5)
Nagrada Donatelov David 1971 za najbolji film
Srebrna traka 1971 za najboljeg sporednog glumca (Romolo Vali)
Zlatni medved na XXI Berlinskom filmskom festivalu 1971
Nagrada Oskar 1972 za najbolji strani film
VRT FINCI-KONTINIJEVIH (Italija, 1970)
Režija: Vitorio De Sika
Žanr: drama;
trajanje: 94’; u boji
Uloge: Helmut Berger, Lino Kapolikjo, Dominik Sanda, Fabio Testi, Romolo Vali
Film je inspirisan romanom“Vrt Finci-Kontinijevih” Đorđa Basanija koji priča o nemogućoj ljubavi između mladića iz Ferare, pripadnika srednje klase i Mikol Finci Kontini, bogate, sofisticirane i nepredvidive devojke. Oboje pripadaju jevrejskoj gradskoj zajednici, koja je bila u procvatu sve do 1938, kada su proglašeni rasni zakoni kojim su italijanski jevreji bili isključeni iz društvenog života. Kako za mladića, tako i za Mikol i njihove porodice i prijatelje, isključenje od ostatka društva u kojem su do tada živeli potpuno integrisani, predstavljalo je neshvatljivo poniženje na koje su oni odreagovali samovoljnom izolacijom, smeštajući se iza zaštitnih zidova vrta porodice Finci-Kontini. Dok se italijanska i međunarodna politička situacija sve više pogoršava – usled političkog pakta između Musolinija i Hitlera – i perspektiva konflikta čini neizbežnom, mladi koji se sastaju u vrtu pokušavaju da, što je moguće više, “uhvate” od sadašnjosti: slušaju džez muziku, igraju tenis, zaljubljuju se, diplomiraju, iako sa svešću da je budućnost za njih samo jedna iluzorna pretpostavka.
*
Nakon velikog uspeha romana kod publike i kritike 1970, Basani započinje saradnju sa režiserom Vitorijom De Sikom na realizaciji filmske verzije knjige“Vrt Finci-Kontinijevih”. Potom se, međutim, udaljio od projekta, ne odobravajući previše otvoreno prikazivanje sentimentalnog odnosa između Mikol, i jednog od njenih prijatelja, mladog Đanpjera Malnata. Film je, uprkos rezervisanosti pisca, doživeo ogroman uspeh kod publike i kritike, dobijajući čak i Oskara za najbolji strani film 1972. Zapravo, glumci koje je izabrao reditelj De Sika, besprekorno se identifikuju sa Basanijevim likovima, a naročito mladi Lino Kapolikjo, Dominik Sanda i Fabio Testi, već predodređeni za dugu i uspešnu filmsku karijeru, kao i već iskusni pozorišni glumac Romolo Vali, u ulozi oca protagoniste, poštenog građanina izgubljenog usled iznenadnog rušenja njegovog sigurnog sveta i osuđenog, baš kao i aristokrate Finci-Kontini, na deportaciju. Vrt Finci-Kontini se otkriva, dakle, kao nepouzadno i nesigurno utočište za sve one koji su verovali da se mogu oporaviti od neprijateljske stvarnosti. Njima je suđen jedan drugi vrt, Edenski vrt na koji priziva dirljivo liturgijsko pojanje “El Mole Rachamim” ( Bog milosti) na samom kraju filma koji naizmenično prikazuje slike mladih glumaca uhvaćenih u srećnim trenucima svoga kratkog postojanja.
