Bauk (1974)
Scenarista: Živko Nikolić
Producent: Dunav film
Direktor fotografije: Slavko Vukčević
Montaža: Kleopatra Harisijades
Bauk (1974) je film o ubijanju nerođene dece, o primitivnom činu abortusa. Nekoliko žena penje su uz brdo, noseći džakove. Kamera se fokusira na okretanje vodeničkog kamena, meljenje žita, padanje zrna… Jedna žena oštri štap, dok nerotkinja leži, čekajući. Planovi postaju sve bliži i krupniji, kako se približavamo činu abortusa. Pri kraju procedure, štap se baca u vatru. U ovom filmu se osnovna binarnost visoko i nisko vezuje ponovo za podbinarnost život i smrt, ali na snazi je, zbog pitanja žene u patrijarhalnom poretku, i binarnost čisto i prljavo. Film se dešava u vodenici, zatvorenom, zaštićenom prostoru, a inače simbolu staništa zlih i zloslutnih sila u tradiciji Balkana. Međutim, ona se može povezati i sa matericom, po analogiji sa činom koji se u filmu tu događa. U zatvorenom prostoru života (u vodenici se proizvodi brašno za hleb, a hleb je simbol života, Isusovog tela) ostvaruje se akt smrti i neljudskog. Pošto je ovde reč o kažnjavanju neverne žene, ona je označena kao prljava, u kontrastu sa čistotom drugih ljudi u samoj vodenici ali i muškog tela.
Žena koja abortira je grešnica, protiv prirode obzirom da povređuje svoje telo i tako poništava sopstvenu majčinsku funkciju, ali i protiv Boga, muškarca (muža) i (patrijarhalnog) društva. Ceo čin atmosferski odiše jezom i strahotom; ženino lice skoro i ne vidimo; krupni planovi drugih žena poprimaju ekspresionističke, dijabolične odlike (zahvaljujući glumačkom postupku, ali i načinom osvetljavanja – vatrom – čime se dobija teatralni efekat izdvojenog lica u odnosu na crnu pozadinu). Film obiluje bližim planovima predmeta i detaljima (kolac, točak vodenice, zrna pšenice). Od ovog filma, Nikolić se fokusira na perspektivu ženskog junaka, koju nastavlja da razrađuje u kratkim filmovima Prozor i Ane, a posebno dugometražnim filmovima Jovana Lukina i Lepota poroka. Antropološkoj matrici ovde se pridodaje i jača rodna diferencijacija, odnosno kritika patrijarhalnog poretka.
Iz doktorske studije
Strahinja M. Savić: NARATIVNI UNIVERZUM ŽIVKA NIKOLIĆA: IDENTITET, REPREZENTACIJA, KARNEVALIZACIJA
