Andrija Dimitrijević
Pojam underground ustanovljen u engleskom jeziku ima nekoliko značenja u srpskom – podzeman, donji svet, ispod zemlje, kanal, ispod zemljine površine, podzemni hodnik, podzemni, podzemni prolaz, podzemlje, podzemno, podzemni prostor, pod zemljom krišom, tajno… Termin se vezuje za dobro organizovanu grupu koja se bavi ilegalnim aktivnostima kao i za posebnu grupu koja pruža subverzivnu vrstu otpora vladajućim sistemima i to iz bilo koje oblasti. Takođe, pojam označava i avangardne umetničke pokrete čiji se radovi kao “umetnički eksperimenti” suprotstavljaju vladajućim sistemima. Podzemni ili “underground” umetnički proizvod je stvoren izvan kontrole bilo kakvog komercijalnog sistema, a obično podrazumeva nešto razorno, subverzivno, prevratničko, odnosno nešto što će vladajućem auditorijumu stvoriti neugodan osećaj.
Pojam biva ustanovljen u šezdesetim kada su mnogi filmovi prikazivali tajno, skriveno, neočekivano, preispitujući lažne etičke kodekse i religijske akte apelujući na društvo zabrinuti za isto. Time su se automatski sukobili sa cenzurom i zakonom. Takođe, termin podzemni karakteriše umetnost i umetnike koji nisu korporacijski podržani i koji svojim privatnim finansijskim sredstvima proizvode dela. Generalno, kod underground umetnika takav stav utemeljen je željom da to budu zbog svog personalnog pogleda na svet kao i zbog individualnog umetničkog pokušaja.
