Knjiga dana Narodne biblioteke Srbije
O besmislu rata i ličnoj nesigurnosti
Piše: Vujica Ognjenović
“Priručnik za inkvizitore” nemilosrdan je prikaz života pod jednom od najgorih diktatura 20. vijeka, jako složene strukture
“Priručnik za inkvizitore” portugalskog pisca Antonija Lobo Antuneša novitet je iz Geopoetike.
Antonio Lobo Antuneš je jedan od velikana evropske književnosti, a roman “Priručnik za inkvizitore” je utemeljio njegovu reputaciju širom Evrope. To je potresna optužnica protiv portugalskog fašizma, priča o sunovratu jedne porodice i čitavog društva, moralno i duhovno izvitoperenog četvorodecenijskom totalitarnom vlašću. Gospodin Fransiško, nekada moćni ministar i bliski prijatelj portugalskog diktatora Salazara, provodi svoje posljednje dane u staračkom domu u Lisabonu nakon doživljenog šloga, osvrćući se na minuli život i ljubavi.
Emotivni metež koji obavija njegovu porodicu sustiže ga samog, nakon što se četrdeset i dvije godine duga diktatura završi revolucijom, a stari režim se stropošta poput kule od karata. Gospodin Fransiško nakon svega toga postaje monumentalna, ali prazna sjenka vlastite prividne svemoći.
“Priručnik za inkvizitore” (prevod Tamina Šop), je nemilosrdan prikaz života pod jednom od najgorih diktatura prošlog vijeka, izuzetno je složene narativne strukture, sa gotovo dvadeset različitih pripovijedača, čije intimne ispovijesti grade kaleidoskopsku sliku minule moći i potonjeg sunovrata bogate i moćne porodice koja je dio Salazarovog režima.
Pred čitaocem se smjenjuje čitava galerija likova koji pripovijedaju u zadihanom, vrtoglavom ritmu, istovremeno se dotičući socijalnih, kulturnih i klasnih razlika i trvenja koja karakterišu portugalsko društvo prije i poslije diktature, ogoljujući odnose moći i vlasti, kako na porodičnom tako i na društvenom planu.
Antonio Lobo Antuneš (1942, Lisabon) studirao je medicinu i specijalizovao psihijatriju. Mobilisan je 1970. godine kako bi služio kao vojni ljekar u ratu u Angoli. Ostavivši tada trudnu suprugu za sobom, provodi na frontu dvadeset i sedam mjeseci, od 1971. do 1973. Tamo upoznaje Ernešta Mela Antuneša (1933-1999), jednog od arhitekata Revolucije karanfila 1974. godine i autora nekih od najvažnijih političkih dokumenata Pokreta oružanih snaga koji je izveo revoluciju.
Ovi događaji ostavili su trag na književnu putanju autora: užas i besmisao kolonijalnog rata, kao i iznevjerena revolucija, teme su kojima se često vraća. Prve romane objavio je na izmaku sedamdesetih godina, a sredinom osamdesetih napušta karijeru ljekara i posvećuje se isključivo pisanju. Dobitnik je velikog broja nagrada i priznanja, među kojima su najvažnije: Velika nagrada za roman i novelu Portugalskog društva pisaca 1985. godine, Austrijska državna nagrada za evropsku književnost 2000, Nagrada Latinske unije 2003, Nagrada „Jerusalim“ 2005, Nagrada „Kamoiš“ 2007, Nagrada „Huan Rulfo“, 2008. Njegov roman “Priručnik za inkvizitore” je u Francuskoj nagrađen Nagradom za najbolji strani roman (Prix du Meilleur livre étranger), čiji su prethodni dobitnici i Kaneti, Asturijas, Kazancakis, Muzil, Darel, Kavabata, Gras, Singer, Apdajk, Markes, Šulc, Sabato, Ljosa, Ruždi, Rot, Pamuk…
http://www.vijesti.me/caffe/o-besmislu-rata-i-licnoj-nesigurnosti-916888